Thảm họa chìm tàu Titanic là một trong những sự kiện tồi tệ nhất trong lịch sử hàng hải, không chỉ bởi số lượng người thiệt mạng lớn (hơn 1500 người, chưa tính thủy thủ đoàn), mà còn vì nó phơi bày rõ nét những bất bình đẳng xã hội sâu sắc trong xã hội phương Tây thời bấy giờ. Titanic được coi là con tàu lớn nhất, hiện đại nhất và sang trọng nhất thế giới vào thời điểm đó. Hành khách lên tàu được chia thành ba hạng vé: hạng nhất (first class) dành cho giới thượng lưu, hạng hai (second class) cho tầng lớp trung lưu, và hạng ba (third class) chủ yếu là người lao động nghèo hoặc những di dân tìm kiếm cơ hội ở châu Mỹ.
Sự phân chia giai cấp không chỉ thể hiện qua chỗ ở và dịch vụ trên tàu mà còn bộc lộ rõ ràng trong thảm họa. Khi Titanic va phải tảng băng và bắt đầu chìm, cơ hội sống sót còn phụ thuộc rất nhiều vào vị thế xã hội của hành khách. Các hành khách hạng nhất được ưu tiên lên thuyền cứu sinh, phần lớn họ là những nhân vật có quyền lực, tài sản hoặc danh tiếng, như các thương nhân giàu có, chính trị gia và nghệ sĩ nổi tiếng. Họ được tiếp cận với các phương tiện an toàn sớm hơn nhờ ở trên các tầng cao của tàu, gần với boong tàu và các thuyền cứu sinh. Điều này khiến tỷ lệ sống sót của hành khách hạng nhất cao hơn nhiều so với các hành khách hạng thấp hơn.
Ngược lại, những hành khách hạng ba, thường là các công nhân và người di dân, bị đặt ở tầng dưới của con tàu, xa các phương tiện cứu sinh và bị hạn chế về lối thoát hiểm. Trong hoàn cảnh hoảng loạn và hỗn loạn, nhiều người hạng ba thậm chí không biết chuyện gì đang xảy ra cho đến khi nước đã tràn vào các khoang của họ. Khi họ cố gắng lên boong để tìm đường thoát, nhiều khu vực đã bị khóa để ngăn nước tràn vào khoang tàu hoặc chặn lại để giữ trật tự, hoặc đơn giản là họ không thể tiếp cận được thuyền cứu sinh vì không đủ chỗ. Kết quả là, tỷ lệ sống sót của hành khách hạng ba vô cùng thấp, chỉ khoảng 25%, so với hơn 60% ở hạng nhất. Thảm họa Titanic đã trở thành một biểu tượng của sự bất công xã hội và sự phân biệt giai cấp trong xã hội phương Tây vào đầu thế kỷ 20. Những người giàu có và quyền lực dường như có nhiều cơ hội sống sót hơn, trong khi người nghèo và những người ít tiếng nói lại phải chịu thiệt thòi lớn nhất. Điều này đã dẫn đến các cuộc thảo luận và tranh luận sôi nổi về sự bất bình đẳng xã hội và các vấn đề liên quan đến quyền lợi của con người trong các thảm họa.
---
Trên đây là các thông tin mà có lẽ một người bình thường cũng có thể hiểu được cái gọi là logic bất bình đẳng trong xã hội. Đúng là tỉ lệ thiệt mạng cuả hành khách thuộc khoang hạng ba cao hơn nhiều so với khách ở khoang hạng nhất, nhưng các con số này không hề nói rõ trong số người thiệt mạng đó có bao nhiêu phần trăm là phụ nữ, trẻ em và bao nhiêu phần trăm thuộc về nam giới. Và liệu rằng, tỉ lệ thiệt mạng của nam giới ở khoang hạng 1 có thấp hơn tỉ lệ thiệt mạng của trẻ em và phụ nữ ở khoang hạng ba không ? Không hẳn, vì mệnh lệnh của thuyền trưởng khi đó là "Phụ nữ và trẻ em xuống thuyền trước".
Trong bài viết này, tụi mình sẽ chia sẻ một câu chuyện khác để các bạn cùng tham khảo nhé.
---
---
(*) Một số nguồn tại liệu mà tụi mình tham khảo khi làm bài viết này, các bạn có thể đọc thêm nhé
1. The Incredible Story of Charles Lightoller: the “Titanic” Officer who Saved Soldiers from the Shores of Dunkirk
Link: https://historycollection.com/incredible-story-titanic-officer-saved-soldiers-shores-dunkirk/
2. Charles Herbert Lightoller - Titanic Second Officer
Link: https://www.encyclopedia-titanica.org/titanic-survivor/charles-herbert-lightoller.html
3. What Actually Happened To Titanic Survivor Madeleine Astor
Link: https://www.grunge.com/360118/what-actually-happened-to-titanic-survivor-madeleine-astor/
4. 106 năm trôi qua từ ngày tàu Titanic chìm xuống, những câu chuyện về tình yêu và tình người vẫn khiến người người thổn thức
Link: https://kenh14.vn/106-nam-troi-qua-tu-ngay-tau-titanic-chim-xuong-nhung-cau-chuyen-ve-tinh-yeu-va-tinh-nguoi-van-khien-nguoi-nguoi-thon-thuc-20180410102709643.chn
---
Huế, 11:27 PM 10/8/2024
(*) Bài viết nằm trong khuôn khổ của Mini project "SI1M" (Sociology in 1 minute | Xã hội học trong 1 phút). Vui lòng trích nguồn khi sử dụng bài viết.
---
Media Team, Sociology Hue - HUSC
Content & Design: Tuấn Long
