(*) Tác giả của bài viết này là Nguyễn Tư Hậu, mình đọc thấy hay nên biên tập lại và chia sẻ lên đây !
---
Theo tôi biết thì các nước tiên tiến đều có đội ngũ các nhà xã hội học một vài chục ngàn người tuỳ theo trình độ phát triển và qui mô dân số của họ. Nước ta trong mười năm tới cũng cần có khoảng vài ngàn người theo đuổi nghề này. Đó là con số dự đoán thấp. Bởi vì khi môn học này được đưa vào tất cả các đại học thì con số giảng viên cho cả trăm trường đại học và cao đẳng cũng đã cần đến cả ngàn người rồi.
Đó là chưa nói đến các Viện nghiên cứu, các Trung tâm nghiên cứu và tư vấn, các Cán sự xã hội học trong các ngành hoạt động xã hội khác.
===
1 - Tìm thấy chỗ đứng trong nghề
Cũng như mọi nghề khác, người làm nghề xã hội học cũng phải tìm lấy chỗ đứng của mình trong Nghề. Điều này liên quan đến cách thức đào tạo của chúng ta, chẳng những phải đảm bảo chất lượng chuyên môn cho văn bằng cử nhân mà họ có, còn cần quan tâm đáng kể đến khả năng của họ, chủ động tìm ra và theo đuổi một hướng đi nghề nghiệp cho mình. Nếu họ thụ động, chỉ trông chờ vào tấm văn bằng thì họ sẽ gặp khó khăn lớn trong thực tế cuộc sống.
Như tôi đã nói ở trên, họ phải có kỹ năng cơ bản giảng dạy được, nghiên cứu được. Nhưng nói như thế còn chung quá. Phải đặt câu hỏi để thấy xa hơn: Dạy cái gì? Nghiên cứu cái gì? Ở chỗ đứng nào? Trang bị cho họ về Xã hội học đại cương có thể chỉ là 1/10 công việc đào tạo một nhà xã hội học, thậm chí ít hơn nữa.
Phải đi vào chuyên ngành !
---
Hiện nay, theo tôi biết, cái gọi là chuyên ngành cũng chỉ là một thứ đại cương của cái ngành chuyên đó chứ thực chất chưa có gì chuyên sâu cả [quan điểm cá nhân của tác giả].
Ta phải chấp nhận điều này trong giai đoạn hiện nay vì đủ thứ lý do. Nhưng phải nỗ lực vượt qua ngay từ bây giờ bằng cách khuyến khích sinh viên tìm lấy chuyên ngành phù hợp với sở trường, sở thích của họ để chủ động đi sâu hơn bằng mọi cố gắng có thể được của họ. Phải làm sao cho họ ý thức được rất sớm việc tự xác lập chỗ đứng cho mình ở trong nghề bằng chỗ mạnh nào đó trong các chuyên sâu.
Và để có chỗ chuyên sâu ấy, họ cần đầu tư đến 70% thì giờ và công sức so với 30% giành cho việc học để có kiến thức đại cương với lối học thụ động.
===
2 - Tìm ra sở trường trong nghề
Chọn chỗ mạnh theo sở thích và sở trường của mình cũng có nghĩa là phải gắn chuyên sâu của mình về xã hội học vào một lĩnh vực tri thức và hoạt động xã hội nào khác mà mình có lợi thế.
- Nếu đi vào xã hội học Dân số thì phải có ngay tri thức sâu về dân số học.
- Nếu đi vào xã hội học Lao động thì phải có ngay tri thức về khoa học lao động và tìm được môi trường nghề nghiệp trong các doanh nghiệp, các công đoàn.
- Nếu đi vào xã hội học Pháp luật thì phải có ngay tri thức về luật pháp.
Nói có ngay không phải là nói tức khắc phải có mà là ý thức được sự cấp thiết phải tìm học sớm, càng sớm càng tốt, mà tốt nhất là tự học, học qua sách vở, tài liệu chứ không nhất thiết phải có thêm một văn bằng khác.
---
Ta phải nói rõ với sinh viên rằng cái Nghề xã hội học hầu như đòi hỏi anh phải tinh thông trong chừng mực nào đó một Nghề khác nữa.
Đấy là cái khó của Nghề này những cũng là cái mà Nghề này có môi trường rộng rãi trong xã hội. Và vì thế, những người làm Nghề xã hội học có thể xác lập cho mình rất nhiều tư thế đứng và chỗ đứng khác nhau.
===
3 - Kết luận:
Với những điều đã trình bày ở trên, tôi hy vọng rằng phần nào đã giải đáp được câu hỏi mà sinh viên (và những người khác) đã đặt ra cũng như vấn đề mà các giảng viên trẻ trong khoa còn trăn trở. Qua đó thấy được rằng vai trò của Xã hội học trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước nói chung và trong việc thực hiện sứ mạng của trường Đại học khoa học Huế nói riêng.
---
Huế, 10:37 PM 9/23/2023
---
Chú thích:
(*) ThS. Nguyễn Tư Hậu là giảng viên khoa Xã hội học & Công tác xã hội, trường ĐHKH, ĐH Huế - một người cô hết lòng vì sinh viên, vì tư tưởng cấp tiến và cũng là một trong những đồng nghiệp mà mình kính trọng nhất .
