(*) Bài viết này là của Minh Châu, mình đọc thấy hay nên biên tập lại và chia sẻ lên đây.
---
Chúng ta hãy thử làm một bài kiểm tra nhỏ sau:
---
- Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao người ta lại đánh nhau ?
- Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao chúng ta lại sử dụng V sign để biểu lộ sự chiến thắng ?
- Tại sao bà Tân vlog lại hot, hay Khá Bảnh thành biểu tượng ?
- Tại sao những chính sách, luật pháp, tiền tệ, những thiết chế và thể chế đang tồn tại lại có thể vận hành thế giới ?
- Tại sao và tại sao những điều xung quanh bạn lại đang vận hành, biến đổi, và mắc kẹt như nó đang là ?
Vào thời điểm những câu hỏi ấy xuất hiện, trong đầu bạn đã lóe lên suy nghĩ gì? Xã hội học sẽ giúp bạn khám phá ra những câu trả lời đó.
---
1 - Xã hội học là một nỗ lực để hiểu biết
Sự hiểu biết thông suốt này sẽ giúp bạn đưa ra những lý giải không ảnh hưởng bởi giá trị cá nhân (value – free), lời khuyên cho những người làm công tác thực tiễn, cho bác sĩ, kỹ sư, quản lý, doanh nhân. Do đó, trái những huyền thoại, xã hội học thực sự mang cho bạn những góc nhìn thực tiễn, công cụ thực tiễn để sống, làm việc và phát triển.
Xã hội học là ngành khoa học cho những người tò mò, chúng tôi không chấp nhận những lời lý giải “đương nhiên”, “thông thường”, chúng tôi không chấp nhận sự vật, sự việc hiển hiện một cách đương nhiên. Chúng tôi chủ trương mở những cánh cửa đóng kín của con người để lắng nghe những lý do đằng sau những mặt nạ lẽ thường đó. Đằng sau mỗi cánh cửa đóng kín, nhà xã hội học sẽ dự đoán một số khía cạnh mới của cuộc sống con người chưa được nhận thức và hiểu.
---
2 - Xã hội học lột trần sự thật
Từ ngàn xưa, con người đa tha thiết tìm kiếm một sự vẹn toàn. Sự vẹn toàn giữa cảm xúc con người, và sự lý trí. Một sự cân bằng nền tảng cho một thế giới minh triết, nơi con người có thể yêu thương trên cơ sở của lý trí. Khoa học xã hội đã luôn luôn mong muốn tìm kiếm sự minh triết đó.
Thế giới ngày càng trở nên bí hiểm, không phải bởi chúng ta không hiểu những vì sao, hay giải thích được tầng Ozon đang biến mất. Thế giới trở nên bí hiểm khi con người biết càng nhiều về thế giới, nhưng lại xa lạ với những người gần bên, sự minh triết dường như quá khó để đạt tới.
Trong thế giới đó, khoa học Xã hội trở thành ngành khoa học đầy tranh luận, liệu rằng khoa học xã hội có thể giúp bạn lập trình được những phần mềm không? Có đưa được số liệu lên “đám mây điện tử” vô hình hay không? Liệu nó có ích gì khi nó chỉ suy diễn – diễn giải – giải thích những hành vi xã hội, suy nghĩ về những mảnh đời đang dần trở nên nhỏ bé và vô ý nghĩa trong bộ máy công nghiệp - công nghệ hiện đại?
Nhưng bạn à, thế giới có trở nên phát triển như thế nào đi chăng nữa, người với người luôn luôn cần sự thấu hiểu nhau. Thế giới sẽ trở nên phân rã, vỡ vụn, nếu chúng ta ngừng cố gắng hiểu về nhau. Những mảnh đời đó, để hiểu được họ, để lý giải họ, để giúp đỡ họ, sẽ cần rất cần một sự vẹn toàn cân bằng giữa cảm xúc và lý trí.
---
3 - Tại sao bạn sẽ không hối hận ?
Chúng ta không thể lý giải mà không có cảm thông, cũng không thể cảm thông chỉ bằng những giả định.
Chúng tôi chủ trương (1) tìm kiếm sự cân bằng và minh triết. Chỉ khi đó, những kết quả mà chúng tôi mang lại cho xã hội mới có thể thực sự giải quyết được những vấn đề của xã hội, của con người, những vấn đề ngày càng trở nên đa dạng, đa hình và khó cắt nghĩa.
Chúng tôi, cũng là những người (2) chấp nhận sự khác biệt, bởi chúng tôi luôn muốn nhìn thế giới qua lăng kính mới, để diễn tả những câu chuyện đã cũ mèm nhưng không bao giờ biến mất. Câu chuyện của văn hoá, của mối quan hệ con người, giá trị, hành động chúng ta đang thực hiện, những yếu tố gắn kết con người, tình yêu, tiền bạc, bài hát mà bạn nghe sáng nay. Điều đó chẳng phải thực thú vị sao?
Chúng tôi (3) quan tâm đến con người, bởi chúng tôi thấy được tia hi vọng của những đổi thay tích cực đến tự sự thông hiểu đích thực. Chúng tôi mong muốn được thấy sự chuyển đổi, cải tổ, biến đổi được xây dựng dựa trên những lý giải khoa học, không chỉ bằng con số, mà bằng cách hiểu những lớp suy nghĩ dày đặc của con người.
Bạn có muốn cùng chúng tôi khơi dậy những điều đang được ẩn giấu, những câu chuyện đang bị phủ lấp không? Để cùng nhau thực hiện những điều tích cực trong xã hội, để xây dựng những ngôi trường thực sự cho trẻ em, một xã hội công bằng cho mọi người lao động, và nhiều hơn thế nữa.
---
Huế, 1:15 AM 9/13/2023
---
Chú thích:
(*) Tác giả Đoàn Lê Minh Châu, Giảng viên khoa Xã hội học & Công tác xã hội. Bạn đồng hành, đồng môn và ... đồng phạm của mình ^^
---
Media Team, Sociology Hue - HUSC
Editor: Tuấn Long | tuanlong.dhkh@gmail.com
